Inkoopprijzen en schaarste aan grondstoffen dempen groeicijfers maakindustrie

Bij de meeste mkb-maakbedrijven ligt de productie weer op het niveau van voor de coronapandemie. In het eerste kwartaal van dit jaar toonde de binnenlandse orderpositie herstel, en in het tweede kwartaal nam ook de buitenlandse orderpositie bij veel bedrijven weer toe. Belangrijke uitdagingen waar de sector nu nog mee heeft te maken, zijn de beschikbaarheid en prijzen van materialen. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten uit de Koninklijke Metaalunie Economische Barometer van de mkb-maakindustrie over het tweede kwartaal van 2021.

Het herstel van de binnenlandse orderpositie heeft in het tweede kwartaal doorgezet. Bij vier op de tien respondenten in de Barometer is de binnenlandse orderpositie verbeterd ten opzichte van het vorige kwartaal, terwijl hij bij twee op de tien bedrijven verslechterde. Bijna de helft van de respondenten geeft aan tevreden te zijn over het tweede kwartaal, terwijl 12% ontevreden is. De verwachtingen met betrekking tot de binnenlandse orderpositie voor het derde kwartaal liggen op hetzelfde niveau als de eerder verwachtingen voor het vorige kwartaal. Volgens de Koninklijke Metaalunie is dit is opmerkelijk omdat het derde kwartaal vanwege de zomervakantie normaal gesproken juist wat rustiger is.

Orderpositie buitenland

Van de respondenten geeft de helft aan te exporteren. De orderpositie buitenland is in het eerste kwartaal van dit jaar slechts weinig verbeterd ten opzichte van het kwartaal ervoor, maar de ontwikkeling in het tweede kwartaal is positiever: bij een op de drie exporterende bedrijven is de orderportefeuille buitenland in het tweede kwartaal gegroeid, terwijl hij bij 12% van de bedrijven is gekrompen. 34% is tevreden, 14% is ontevreden, de rest is neutraal gestemd. Voor het derde kwartaal van dit jaar wordt een voorzichtige toename van de exportportefeuille verwacht.

Beschikbaarheid van materialen

Met het herstel van de orderposities lopen veel bedrijven in de maakindustrie tegen nieuwe uitdagingen aan. Zo zijn voor 95% van de mkb-bedrijven in de maakindustrie de inkoopprijzen het afgelopen half jaar gestegen, met gemiddeld 30%. Bij metaalwarenbedrijven is de gemiddelde inkoopprijsstijging zelfs 55%. De hogere inkoopprijzen worden door de meeste bedrijven gecompenseerd door het verhogen van de verkoopprijzen: in het eerste kwartaal deed 36% van de mkb-maakbedrijven dit, in het tweede kwartaal 61%. Vier op de tien respondenten geeft in de Barometer aan dat de hogere inkoopprijzen op deze manier volledig zijn gecompenseerd.
Een uitdaging waar bedrijven lastiger op kunnen anticiperen, is de niet-leverbaarheid van materialen. Bijna twee derde van de respondenten geeft aan hier het afgelopen half jaar mee te maken hebben gehad.

Bedrijfsresultaten

Een van de gevolgen van de hogere inkoopprijzen is dat de groei in winstgevendheid van bedrijven achterblijft. Terwijl de orderpositie toeneemt, blijft de ontwikkeling van de winstgevendheid in Q2 2021 gemiddeld hangen op het niveau van Q4 2020 en Q1 2021. Een op de drie bedrijven geeft aan een beter bedrijfsresultaat te hebben behaald dan het kwartaal ervoor, terwijl 20% juist een slechter kwartaal achter de rug heeft. De waardering van het bedrijfsresultaat is in het tweede kwartaal iets positiever dan in het eerste kwartaal. 48% procent van de bedrijven is tevreden, terwijl 12% aangeeft ontevreden te zijn.
Het verwachte bedrijfsresultaat voor het derde kwartaal van 2021 is aanmerkelijk minder positief (13% verwacht een beter bedrijfsresultaat dan in de vorige periode) dan de eerdere verwachting voor het tweede kwartaal (destijds verwachtte 26% een positiever resultaat over dat kwartaal). Dit wordt met name veroorzaakt door de zomervakantie: veel kosten lopen dit kwartaal door, terwijl de omzet lager is.