“Keiharde eisen aan een samenwerking tussen mens en robots”

Robotisering is een innovatie in de lastechniek waar ieder lasbedrijf mee te maken heeft of in de toekomst mee te maken krijgt. Buiten de aanschaf van een robot of cobot zijn er veel aspecten die bepalend zijn of dit een zinvolle investering is. Stephan Corporaal en Milan Wolffgramm spreken over de samenwerking tussen mens en robot

Domineert de robot en moet de operator zich eraan aanpassen? Die vraagt stelt Stephan Corporaal zichzelf. De lector Human Capital aan de Saxion Hogeschool spreekt tijdens de Dag van de Robotica. Corporaal is ook onderzoeker bij TechYourFuture, een kenniscentrum voor bèta en technologie. TechYourFuture onderzoekt en ontwikkelt oplossingen en werkwijzen voor het aantrekken, ontwikkelen en behouden van technologisch talent. “Onze Twentse aanpak is niet om aan de slag te gaan met vergezichten met robots, maar juist met de harde realiteit van de werkvloer van het mkb.”

Voor hem is het duidelijk: robots worden steeds eenvoudiger bedienbaar en steeds makkelijker programmeerbaar. Daardoor hebben we eindelijk het punt bereikt dat die techniek spannend wordt. “We zijn nu in staat om de twee grootste uitdagingen van mkb’ers integraal aan te pakken: meer flexibiliteit en meer productiviteit. Dat stelt keiharde eisen aan de samenwerking tussen mens en de robots. We moeten de kwaliteit van de robots – zoals hun snelheid – en de kwaliteit van de mens – zoals zijn flexibiliteit – niet alleen gebruiken, maar ook wederzijds laten versterken. Helaas zien we keer op keer experimenten met robots in het mkb waarbij de techniek domineert, maar waar nog te weinig oog is voor de arbeidskwaliteit van degenen die robots bedienen.”

Corporaal heeft meerdere keren meegemaakt dat een robot letterlijk werd binnengereden in de productiehal en waarbij operators in verbijstering werden toegesproken door een externe trainer en zijn gelikte powerpoints. Dat leidt tot gelatenheid of op zijn best afstandelijkheid ten opzichte van de robots. 

“We kunnen en moeten hier echt een kans pakken”, zegt hij. “We kunnen onszelf de robotskills leren, maar we kunnen nog een stap verder gaan door de operators te betrekken. Door ze in beweging te zetten, door ze de techniek naar eigen hand te laten zetten. En ze te leren hoe je met een robot het werk verbetert, en vakmanschap te benutten. Dat vereist autonomie en betrokkenheid bij het inrichten van die mens-robot-samenwerking. Autonomie bij de operator om zelf aan de slag te gaan met het inrichten van die mens-robot-samenwerking.” Operators geven we zeggenschap om zelf de samenwerking tussen mens en techniek in te richten. Daarmee verbeter je het dagelijks werk. “De mensen zijn dan niet langer het sluitstuk van de techniek, maar grijpen de techniek en zetten die naar hun eigen hand.”

Ingrediënten

Milan Wolffgramm is onderzoeker mens-robot-samenwerking aan de Saxion Hogeschool. Hij heeft gekeken naar de invulling van de samenwerking tussen mens en machine. Hij wil de onvermoeibaarheid en accuratesse van de cobot combineren met de creativiteit en de flexibiliteit van de mens. Daarmee kunnen we productie-eenheden creëren die beter en robuuster zijn dan de som der delen.

“Hoe komt je daar?”, vraagt Wolffgramm zich af. “We hebben in eerste instantie goed de techniek leren kennen, los van het proces. En we zijn in kleine stapjes aan de slag gegaan met simpele opdrachtjes, bij voorkeur samen met degenen die uiteindelijk met de cobot gaan werken. Zo heb je in een vroeg stadium al zicht op wat de cobot kan betekenen en wat diegene nodig heeft. Van daaruit hebben we het steeds een stukje complexer gemaakt. Door steeds een nieuw product erbij te pakken, een nieuwe toepassing te testen of wat meer regelruimte voor de medewerker te geven.” 

Gaandeweg kwamen ze erachter wat eigenlijk allemaal nodig is om de cobot technisch goed te laten functioneren, maar ook wat een mens nodig heeft om goed met de cobot aan de slag te kunnen.

“Die ingrediënten zijn cruciaal, want ze bepalen uiteindelijk hoe een goede werkopstelling eruit moet komen te zien. Testen is een must en gaat verder dan alleen het werkend krijgen van de opstelling. Er moet ook worden gekeken naar in hoeverre de medewerker de werkopstelling vol kan houden. Het moet veilig zijn en gaat daarom in een grote mate verder dan enkel en alleen kijken of je de prestaties haalt. Zorg dat de medewerker vanaf dit moment goed is aangehaakt en kijk of hij de werkopstelling goed kan draaien. Zo niet, zorg er dan voor dat je extra ondersteuning biedt. Dit is het moment; de medewerker bepaalt namelijk in hoeverre de mens-cobot-samenwerking van de grond komt. En ook in hoeverre deze onderhouden blijft.”

De boodschap is dus: zorg ervoor dat vanaf het begin af aan goed duidelijk is wat de strategie achter de cobot is en dat de medewerker deze strategie ook duidelijk weet. En vooral: heb het over wat het gaat betekenen voor het werk van de medewerker.