André Gaalman: “De vereniging is juist belangrijker geworden”

Deze zomer stopt André Gaalman als voorzitter van FPT-Vimag. De directeur van Leering Hengelo heeft zijn twee termijnen als aanvoerder van de brancheorganisatie voor productietechnologie dan voldaan. In dit interview blikt hij terug. Ik denk dat de TechniShow Nederland laat zien dat we een zelfstandig opererende maakindustrie hebben.”

Het is niet makkelijk om een afspraak met André Gaalman in te plannen voor een interview. Niet dat hij te druk is. Ja, natuurlijk heeft hij een volle agenda. Zijn bedrijf Leering Hengelo, producent van straalinstallaties en ’totaal-leverancier’ voor de metaal- en kunststofbewerkende industrie, eist veel aandacht van hem. Maar het is vooral bescheidenheid. Hij hoeft niet zo nodig in de schijnwerpers. En hij vindt ook dat een voorzitter niet altijd de luidste stem hoeft te hebben. Een voorzitter is een primus inter pares en is er vooral om de processen binnen FPT-Vimag zo soepel mogelijk te laten verlopen. Gaalman werd in 2010 lid van het dagelijks bestuur van FPT-Vimag. Vanaf 2016 volgde hij Richard Boske op als voorzitter van de vereniging. In juni van dit jaar zwaait de directeur van Leering Hengelo af. 

Hij heeft er dan ruim zeven jaar opzitten als voorzitter. Een periode met grote ‘ups’, zoals de 2018-editie van de beurs TechniShow met ongeveer 45.000 bezoekers. Maar ook met ‘downs’, zoals in 2020, toen TechniShow als eerst grote evenement in de Benelux geannuleerd werd vanwege de coronacrisis. 

Hoe voel je je?

“Goed. Maar ik moet wel wat loslaten.”

Hoe bedoel je dat?

“Ik voel het voorzitterschap als een belangrijke verantwoordelijkheid. De laatste drie jaar was het zwaar om FPT-Vimag door de coronacrisis heen te loodsen. De druk werd steeds hoger en we hebben het als bestuur zo goed mogelijk gedaan. Maar dat was zwaar. Juist omdat ik me zo verantwoordelijk voel, is het pittig om het los te laten. Maar het gaat goed. Het was mooi om voorzitter te zijn geweest.”

Waarom ben je eigenlijk voorzitter geworden?

“Ik ben in mijn carrière een paar keer van functie veranderd. Telkens in een nieuwe branche. Toen ik bij Leering Hengelo kwam, wist ik van huis uit wel wat van productietechnologie, maar ik kende de sector niet goed. Toen ben ik gaan zoeken waar ik meer kennis kon opdoen. Leering Hengelo was al lid van FPT-Vimag en ik ben gewoon naar de bijeenkomsten gegaan. Ik herinner me de allereerste keer nog. Zat ik naast iemand en we stelden ons aan elkaar voor. ‘Leering Hengelo, bestaat dat nog?’, vroeg hij. Dat triggerde mij. Het was een signaal dat ik niet kende en ik begreep dat ik door met deze mensen te praten, wijzer kon worden. Niet financieel, maar qua marktkennis. Wat speelt er? Wat vinden andere directeuren? Hoe kijken anderen naar dezelfde materie als waar ik mee bezig ben?”

Je was er om te leren?

“Precies. Ik raad dan ook ieder lid van FPT-Vimag aan om langs te komen bij bijeenkomsten. De opkomst is misschien maar twintig of dertig procent, maar je komt niet alleen om kennis te brengen. Je kan ook veel kennis halen. Er lopen echt heel veel ervaren mensen bij de vereniging rond die je weten te inspireren.”

En dus wilde je ook actief lid worden?

“Ik vond het een leuke club en een leuke branche. Maar ik had mijn handen vol aan het uitbouwen van Leering Hengelo. Tot ik in 2008 op de TechniShow Richard Boske tegen het lijf liep. Hij was toen voorzitter. Ik gaf bij hem aan dat ik wel geïnteresseerd was om iets te komen doen voor de verenging. Dus toen ik later bij een bijeenkomst in Burgers Zoo in Arnhem nietsvermoedend binnenwandelde, vroeg Boske aan me of ik in de kascommissie wilde helpen. Via de kascommissie kwam ik in het dagelijks bestuur en werd ik uiteindelijk voorzitter.”

Wat is voor jou het belang van de vereniging? En is dat belang veranderd?

“Misschien is de vereniging belangrijker geworden. De thema’s waar wij als bedrijven mee te maken hebben, worden steeds groter. Als mkb’er kan je alles niet alleen oppakken. Milieu en regels rond de natuur, automatisering, nieuwe ontwikkelingen als 3D, en gewoon inzicht waar de markt naartoe gaat. Wat is er mooier dan met branchegenoten aan tafel open te praten over dit soort zaken? En dan heb ik de beurs TechniShow nog niet eens genoemd. Dat is een bindende factor. Die beurs hebben we als vereniging ook nodig om stappen te zetten naar de toekomst.”

Wat is jouw impact op de vereniging geweest? 

“Ik denk dat we de vereniging een heel stuk geprofessionaliseerd hebben. We werken niet vanuit een old boys-network waarbij iedereen elkaar naar de mond praat. We hebben goede vergaderingen op hoog niveau en durven elkaar ergens op aan te spreken. We willen altijd streven naar beter. Zo vind ik het jammer dat we vanwege corona te weinig nieuwe projecten hebben kunnen oppakken. Afgelopen paar jaar was het besturen van de vereniging eigenlijk gewoon crisismanagement. We waren letterlijk bezig met het redden van de vereniging en de TechniShow. Daarom ben ik heel blij dat we de eerste stappen naar een goede beurs in 2024 weer hebben gezet.”

Was het moeilijk, voorzitter zijn tijdens corona-tijd?

“Het was niet makkelijk. En ik weet niet of de buitenwacht dat allemaal goed heeft meegekregen. Communicatie met de leden ging online, via Teams. Ik weet wel dat mensen die dicht bij me staan het wel zagen. Mensen uit het bestuur, bijvoorbeeld. Vice-voorzitter Menko Eisma (directeur Trumpf Nederland, red.) en penningmeester Frank Scherphof (Voortman Steel Machinery B.V, red.) zijn nuchter gebleven en keken naar de feiten. We hebben elkaar altijd gesteund en dat heeft echt wel geholpen. Het heeft me best geraakt, toen de beurs TechniShow in 2020 niet doorging vanwege corona, en dat sommigen dingen op de social media uitten zonder dat ze de feiten kenden”

Je wordt er emotioneel van?

“Ik voel me verbonden en verantwoordelijk voor het wel en wee van de vereniging. Dan probeer je alles zo goed en kwaad als het gaat uit te leggen, en met het bestuur de juiste beslissingen te nemen. Bravo voor de leden die in die moeilijke tijden hebben geholpen. Door elkaar in de vereniging te steunen, zijn wij heel behoorlijk door de coronacrisis heen gekomen.”

Waar kom jouw betrokkenheid vandaan?

“Weet ik niet. Ik ben gewoon zo. Ik zou nooit bijvoorbeeld als een voetballer van Ajax naar Feyenoord of PSV kunnen gaan. Ik snap niet dat voetballers dat wel kunnen.”

Is dat fatsoen?

“Misschien wel. En betrokkenheid. Kijk, ik snap heus wel dat wanneer je bij een club speelt en je doet het goed en de wereld van het grote geld zou aan je trekken, dit verleidelijk is. Maar ik zou het er moeilijk mee hebben. Er zitten elke week 50.000 mensen voor je op de tribune, weer of geen weer. En dan ga je weg? Nee, dat is niet mijn karakter. Als ik bij een bedrijf werk, doe ik alles voor dat bedrijf. Ik heb genoeg mensen gezien die het niet kon schelen hoe het met hun werkgever ging, en die alleen bezig waren met hun eigen carrière. Maar nee, dat zit niet in mij,”

Als je terugkijkt naar je voorzitterschap, ben je dan tevreden?

“Ja, ik ben zeker tevreden. En ook trots. Kijk wat we met zijn allen bereikt hebben. We hebben een goed bestuur. We hebben goede mensen, hoewel ik graag wat meer dames in het bestuur had willen zien. Er is voor de volgende voorzitter een goede uitgangspositie om de vereniging inhoudelijk uit te bouwen.”

Je hebt van je voorganger advies meegekregen. Heb jij advies voor jouw opvolger?

“Ja. Dien het algemeen belang. Samen zijn we sterker.”

Wat was het hoogtepunt van je voorzitterschap? 

“TechniShow 2018 was wel een hoogtepunt. En daar willen we weer naartoe. Ik denk dat we met zijn allen de goede kant op gaan.”

Hoe belangrijk is de TechniShow?

“Voor de vereniging is de TechniShow van levensbelang. Maar ook maatschappelijk speelt het event een rol. Ik denk dat de TechniShow Nederland laat zien dat we een zelfstandig opererende maakindustrie hebben en dat we hier niet alleen maar een verlengstuk of een schuur van Duitsland zijn. We hebben hier makers en importeurs met een eigen signatuur en met eigen toegevoegde waarde. Steeds meer fabrieken openen een eigen vestiging in Nederland. Ik denk dat een verspanende ondernemer bijvoorbeeld liever zaken doet met een bedrijf dat herkenbaar is voor hem en dat snapt wat in Nederland gevraagd wordt.”

Zijn we dan niet een filiaal van de grote landen?

“Verre van. De massa-industrie die Duitsland kent, hebben we helemaal niet hier. Een voorbeeld: onze Duitse partner van zaagmachines verwacht grote aantallen te verkopen in Nederland. Want bij hun staan fabrieken 24 uur per dag te draaien voor massaproductie. Hier maken we echter kleinere series met hoogwaardige materialen, gebaseerd op een verregaande automatisering.”

We doen het met High-Mix Low-Volume eigenlijk al veel moderner dan anderen?

“Toen wij begonnen met Smart Industry, omarmden de Duitse beleidsmakers Industrie 4.0. Wij maakten direct meters met de digitalisering, terwijl onze oosterburen heel lang bij definities zijn blijven hangen. Dat komt omdat Nederlanders openstaan voor ontwikkelingen. We pakken innovaties heel snel op. Duitsers zijn terughoudender, behoudender.”

Misschien wel de belangrijkste parel in de Nederlandse machinebouw-kroon is ASML. De hele sector profiteert. Maar zijn we niet een beetje te afhankelijk aan het worden?

“ASML is fantastisch. Het is zo knap wat in Veldhoven is ontstaan. Het trekt het algemene niveau van de machinebouw in Nederland omhoog. Om erbij te horen, moet je echt wel wat in je mars hebben. Maar er schuilt ook een groot gevaar in de kracht van ASML. Misschien is het goed als ASML wat meer onderdelen onderbrengt in onze buurlanden. Want dan zouden we als Nederlandse markt ook eens naar andere ontwikkelingen kunnen kijken. Uiteindelijk is de afhankelijkheid van een grote partij ‘killing’. We worden gewoon luier. En als het bij ASML wat minder gaat, is Leiden in last.”

Is dat een afscheidswaarschuwing?

“Nee hoor. We hebben hele verstandige ondernemers en beleidsmakers in ons land. Dat komt wel goed. Ook FPT-Vimag is een club van verstandige mensen, die kunnen prima zonder mijn waarschuwingen. Ik zal nog trouw vergaderingen bijwonen en misschien vragen ze me nog eens wat. Ik neem afstand en dat is ook een goed gevoel. De rijkdom die ik heb mogen hebben als voorzitter is dat ik in een spectrum met een brede verzameling van meningen en visies probeer tot iets gezamenlijks te komen. Dat is een verrijking van het deelnemen in een bestuur. En het maakt nogmaals duidelijk: ik ben niet de vereniging, de leden zijn de vereniging.”

Laatste vraag: hoe voel je je?

“Goed. Ik was met heel veel plezier voorzitter en heb persoonlijk heel veel geleerd. Maar ik ga de contacten, gesprekken en inspiratie echt missen. En vooral de mensen.”